مینا اسدی: به یاد ویدا قهرمانی

ویدا دوست نازنینم مرد. سالی از او بیخبربودم. غرق در لحظه… لحظه ی زندگی، و مشکلات تبعید، در قایق کوچکی در میان دریای توفان زا نشسته بودم و ساحلی در تیر رس نبود.. او در لس آنجلس و من در این گوشه ی دور دنیا. آن سالها که من به دور دنیا می گشتم و شادی و امید می پراکندم او با وجود نداشتن امکانات خودش را به کشوری که در آن شب شعر داشتم می رساند. دوبار به استکهلم سفر کرده بود. دوستی ما مثل روز اول بود حتا پس از سالها که از دوری ما می گذشت. ویدا قهرمانی هنرپیشه ی گرانقدر و نویسنده زنی که به نام و ننگ اعتنایی نداشت. او صاحب دیسکوی کوچینی بود… که فرهاد… شهبال شب پره… و ابی در آنجا خواندند و پر پرواز گشودند. من در آنجا با ویدا آشنا شدم و دوستی ما ادامه یافت. امروز خبر بد را شنیدم. و گریستم به حال خودمان که هرکدام به گوشه ای پرتاب شدیم و روزگار در دوری گذراندیم.

مینا اسدی- شنبه دوم ماه مای دوهزار و هژده- استکهلم

***

بیوگرافی ویدا قهرمانی:

وی در سال ۱۳۱۵ در شهر تهران متولد شد در سال ۱۳۳۳ برابر با ۱۹۵۴ میلادی فعالیت سینمائی خویش را آغاز نمود. جوانی، زیبائی و استعداد درخور ستایش او سبب شد که بلافاصله در فیلم چهار راه حوادث به کارگردانی ساموئل خاچیکیان در نقش مقابل ناصر ملک‌مطیعی که در اوج شهرت سینمائی خود بود قرار گیرد. شرکت دختری شانزده هفده ساله در فیلم فارسی اقدامی متهورانه بود که تا آن تاریخ در سینمای نوپای آن زمان سابقه نداشت. جامعه، همانند تمام پدیده‌های دیگر در ایران تحت تأثیر رابطه‌ها و ضابطه‌های مرد سالاری بود و شرکت دختری را در فیلم برنمی‌تافت و صلاح نمی‌دانست. بانوانی که در انگشت شمار فیلم‌های فارسی نقشی ایفا می‌کردند یا به دلیل سابقه تئاتری یا خوانندگی شناخته شده بودند یا از مرز ازدواج گذشته بودند.

ویدا قهرمانی که در خانواده‌ای پیشرو متولد شده و از حمایت پدری صاحب منصب و تحصیل کرده اروپا و مادری فرهنگی برخوردار بود، از پشت میز دبیرستان به جلوی دوربین فیلم‌برداری رفت.

اخراج ویدا قهرمانی از دبیرستان و محرومیت از تحصیل به «جرم» بازی در فیلم، مشت نمونه‌ای بود از انگاره‌های نادرست و تهی از خردِ حاکم در جامعه آن روز. ویدا با پایداری و ادامه راه هنریش، راهگشایی شد برای دختران جوان و با استعداد دیگر که برای رسیدن به هدفشان کوشا و مقاوم باشند.

ویدا قهرمانی پس از بازی در فیلم‌های بیاد ماندنی و تاریخ ساز صنعت سینمای ایران همچون چهارراه حوادث، طوفان در شهر ما، فریاد نیمه شب، فردا روشن است و آتش و خاکستر در مقابل هنرپیشگان بنامی چون ناصر ملک‌مطیعی، حسین دانشور، آرمان هوسپیان، فردین، گرشا رئوفی، بهروز وثوقی و … و کارگردانان معروفی همچون ساموئل خاچیکیان، آرامائیس آقامالیان، سردار ساگر، خسرو پرویزی و … و کسب تجربه، خود اقدام به تهیه فیلمی نمود به نام «آخرین نسل خان» که برای نمایش نام آن به «عشق و انتقام» تغییر یافت و کاری بود مشترک با فردین، داویت یقیازاریان و احسانی.

ویدا همین‌طور به مدت دو سال تهیه‌کننده و مجری برنامه‌ای ابتکاری و بسیار موفق و پربیننده تلویزیونی به نام «جاده شانس» در اولین ایستگاه تلویزیونی ایران «تلویزیون ثابت پاسال» بود که جاذبه آن باعث جلب پشتیبانی اقتصادی کمپانیهای خارجی مانند شرکت هواپیمائی «لوفت هانزا» یا وسائل آرایشی «لائورا» و غیره به وسائل ارتباط جمعی ایران شد.

او همچنان مبتکر کافه نگارخانه به نام موند و دانسینگ رستورانی به نام کوچینی است که هر دو با هدف بوجود آوردن محیطی ثابت برای نمایش استعدادهای هنری و جوان در رشته‌های نقاشی، مجسمه‌سازی و موسیقی پایه‌گذاری شد و گروه جاویدان بلک کتز با فرهاد مهراد، ابی، حسن شماعی‌زاده از جمله جوانانی بودند که در کانونی به نام کوچینی، هنر و خلاقیت خود را پرورش داده و به شهرت رسیدند.

ویدا برای چند سال در انگلستان به تحصیلاتش در رشته کارگردانی تلویزیون و تهیه برنامه‌های کودکان ادامه داد و پس از بازگشت به ایران در «کانون پرورش فکری کودکان و نو جوانان» مربی تئاتر خلاقه کودکان و نو جوانان بود، و بالاخره در سال ۱۳۵۵ موفق به تکمیل دوره دبیرستان و ورود بلا فاصله به دانشکده برای دوره «آموزش قبل از دبستان» شد و در سال ۱۳۵۸ با پذیرش دانشگاه برای دوره فوق لیسانس وارد آمریکا شد، با هدف گسترش معلومات و تجربه سیستم‌های مدرن آموزشی و برگشت و استفاده از آن در پیشبرد آموزش و پرورش در گوشه و کنار ایران. که متأسفانه اقامت در آمریکا ادامه پیدا کرد.

ویدا قهرمانی همچنین عضو سندیکای هنرپیشگان آمریکا و  مشاور هنری و همکار گروه نمایشی سازمان غیرانتفاعی «ریسمان طلائی» یا Golden Thread productions در سانفرانسیسکو بود

ویدا قهرمانی علاوه بر صحنه تئاتر در فیلم‌هایی نیز در آمریکا شرکت داشته‌است. آخرین فیلمی که او در آن بازی کرده‌است، «هزاران سال دعاهای خوب» (۲۰۰۷) به کارگردانی وین ونگ بوده‌است.