اختراع سینما، مرهون یک ویژه گی چشم انسان است.
در 1824 کشف شد که مغز انسان تصویری را که بر شبکیۀ چشمش می افتد تا زمانی حدود یک بیستم تا یک پنجم ثانیه، پس از کنار رفتن تصویر از مقابل چشم همچنان حفظ می کند. از این تاریخ تا زمانی که انسان توانست تصاویر متحرک را به روی پرده بتاباند زمان طولانی ای طی نشد. در سال 1895 بطور هم زمان در آلمان و انگلستان و فرانسه دوربین های فیلمبرداری و سینما آزمایش های اولیه شان را با موفقیت پشت سر گذاشتند و به واقعیت تبدیل شدند، ادیسون در امریکا، پل در انگلستان، و برادران لومیر به فاصله ای نزدیک بهم تصاویر متحرک را به نمایش گذاشتند. اما «آگوست» و «کنت »لومیر در پاریس و در زیرزمین گراند هتل نخستین جلسه عمومی نمایش فیلم را برگذار کردند و برای روز آغاز نمایش از قبل تبلیغ کردند و تماشاگران با خرید بلیط به تماشای اختراع لومیر ها جلب شدند. این نمایش رسمی در پاریس این موقعیت را برای فرانسه ایجاد کرد که نام خودش را بعنوان مخترع سینما به ثبت برساند. این دو برادر با دیدن دستگاه کینه توسکوپ ادیسون، سینماتوگراف خود را ساختند که این دستگاه آنها کامل تر از اختراع ادیسون بود هم قابلیت ضبط و پخش فیلم بر پرده را داشت و هم کوچکتر و جمع و جور تر از دستکاه ادیسون بود و توانست جانشین دستگاه ادیسون بشود. برادران لومیر انسانهایی بیگانه با تصویر نبودند آنها کارخانه ای برای ساخت وسایل عکاسی داشتند و بیش از بقیه به این صنعت جدید توجه کردند.
روز 28 دسامبر یک روز عادی نبود آن روز مردم برای نخستین بار تصاور را متحرک تماشا می کردند . هیجانی غیر قابل وصف بر تماشاگران روز نخست دست داده بود . وقتی تماشاگران به روی صند لی های حود نشستند لومیرها پشت دستگاه خود رفتند، درسکوتی همراه با بهت چراغ های سالن خاموش شد و فیلم روی پرده افتاد بله درست بود انسانها حرکت داشتند . قطاری به سرعت به ایستگاه نزدیک می شد برخی از تماشاگران از وحشت وبه این تصور که الان زیر چرخ های قطار له می شوند به زیر صندلی هایشان خزیدند. (ورود ترن به ایستگاه یکی از فیلمهای لومیر ها بود که آنشب نمایش داده شد) طول زمان فیلم به اندازه طول نام فیلم بود ،باغبان خیس شده یکی دیگر از سری فیلم های اولیه لو میر است ،پیر مردمی که دارد باغچه ها را آب میدهد باغبان خانه لومیر هاست که وقتی پایش به شلنگ آب گیر می کند خودش خیس می شود واین اتفاق تماشاگر را به خنده وامیدارد به نوعی باغبان لومیر نخستین بازیگر سینما است و فیلم باغبان خیس شده نخسنین فیلم خنده آور تاریخ سینما .خروج کارگران از معدن هم یکی از فیلمهای او لیه لومیر هاست که این فیلم را آنها در شهر لیون فرانسه فیلمبرداری کردند،در این شهر هرسال فستیوالی با نام ویاد لومیر ها برگذار می شود،فیلم خروج کارگران چند بار باز سازی شده است.
بعد از پایان نمایش آنشب که با بهت وحیرت حضار مواجه شده بود یکی از میهمانان جلسه نمایش «ژرژملیس» شعبده باز و تئاترگردان مشهور بود. که او خود نامش در سینما به عنوان کاشف حقه های سینمایی ثبت شده است (در فیلم مشهور ملیس سفر به ماه وی با خمیر کاغذ یک ماه ساخت و دوربین را به آهستکی بدان نزدیک کرد) او به لومیرها پیشنهاد خرید دستگاهشان را داد و جالب این که آن ها ضمن رد این پیشنهاد عقیده داشتند که برای این دستگاه هیچ آینده تجارتی ای متصورنیست.
( ژرژملیس خود عاقبت خوشی نداشت فقر و تنگدستی او را و برای گذران زندگی به سیگار فروش دوره گرد تبدیل کرد) اما پیش بینی لومیرها به واقعیت نپیوست ،سینما در زمانی که صامت هم بود به امکانی برای هنر و تجارت تبدیل شده بود. ژرژ ملیس شعبده باز هم به فیلمسازی روی آورد. اما جنبه های هنری سینما در زمانی که زبان نداشت وزنه سنگین تری داشت . موسیقی هم همان زمان صامت ضرورت حضورش حس می شد و به هنگام نمایش و در سالن ارکستر زنده موسیقی می نواخت. برای فیلمهای صامت هم نت می نوشتند و همراه فیلم برای پخش جهانی ارسال می کردند. جالب این که در همان زمان هم در ایران نت هایی که وِیژه ی فیلم نوشته شده بود را کنار می گذاشتند و مناسب با پسند تماشاگران موسیقی رایح روز را به هنگام نمایش می نواختند تا جمع بیشتری را به سینما بکشانند.
30 و چند سال بعد سینما زبان باز کرد فیلمسازان خلاق سینمای صامت علیه ورود صدا به سینما ولطمه ای که صدا به ارزش های هنری سینما میزند موضع گرفتند واعلامیه صادر کردند، چارلی چاپلین ،رنه کلر ومولیان و.. از جمله امضاء کنندگان بیانیه بودند همین فیلمسازان هم درنهایت تسلیم شدند وخود فیلم ناطق ساختند . سینما 120 سال عمر دارد واین زمان کوتاهی است اما تحول عظیم سینما در این مدت کوتاه بیشتر به خاطر تقویت جنبه های تجاری سینما بوده است ،سرمایه داران خود هزینه های بسیاری برای تحقیق و پیشرفت امکانات فنی سینماتقبل کردند نه به این دلیل که قدمی برای پیشرفت علم وهنر بردارند بلکه با این قصد که بتوانند بهره ی تجاری بیشتری از این امکان بدست آورند.امروز سینما در دنیا دو چهره دارد یکی چهره راستین سینما در خدمت باروری اندیشه وخلاقیت وچهره دیگر سینما یک تجارت پر سود برای سرمایه داران ویک وسیله مهم تبلیغاتی برای حکومت های سرکوبگر نظیر جمهوری ی اسلامی .
ما تولد سینما را به همه عاشقان سینمای راستین شادباش می گویم.
*گزارشی در باره فستیوال لومیر در لیون فرانسه وبازسازی فیلمهای اولیه ی تاریخ سینما را ببینید
آخرین دیدگاه‌ها