وما اضافه می کنیم :درنظام مافیایی جمهوری اسلامی چه چیزی سرجای خودش است که هنر گرافیک باشد؟
قباد شیوا از گرافیست های خلاقی بود که در گروه گرافیک مجله تماشا کار می کرد.
اکثرا روی جلد های مجله سینمای آزاد وطراحی صفحات داخل کار او و یا دیگر گرافیست های مجله تماشاست. اما پوستر فستیوالها را بیشتر افراد گروه (ابراهیم حقیقی ،سهیل سوزنی، مهرداد هلق) طراحی واجرا می کردند.
ابراهیم حقیقی به پرسشی پیرامون بهترین پوستر هایش چنین جواب می دهد:
«ارزش یک پوستر به عملکردش با جامعه مربوط است و اینکه چقدر با مخاطبش توان ارتباط دارد.
دوم اینکه چقدر عمر می کند، بعدها که یک پوستر را می بینی چقدر ظرفیت ماندگاری داشته، وقتی کاربرد اولیه تمام شده اما حال به عنوان یک اثر باقی مانده در حقیقت این نوع دوم است که می شود رویش انگشت گذاشت و ملاک ماندگارتری برای اینگونه ارزش گذاری است که شما میگوييد ، اما به اعتقاد من ارزش اولیه پوستر مهمتر است و همان کاربرد اول و اصلی آن است. ما برای آینده پوستر نمی سازیم. کارهای کانون و سینمای آزاد خیلی خاطره انگیز و خوب بودند»
یک سال نیر مرتضی ممیز پوستر جشنواره ما را کشید. در یاداشتی که میخوانید قباد شیوا طراحی پوستر یک نمایش رابهانه کرده است تا آنچه از وضعیت نا بسامان این هنر در زیر سلطه نظام ج. اسلامی در دل دارد بیرون بریزد وموقعیت گذشته گرافیک ایران را به رخ مقامات ج.ا بکشد
او میگوید:
«نسل ما با عشق و علاقه دنبال این کار آمد درحالیکه امروزه بسیاری به خاطر پول سراغ گرافیک آمده‌اند. بنابراین ما در کلاس دانشگاه باید حرفهای مهدکودکی بزنیم. کسانی هم که آمده‌اند اصلا حساسیت رنگ و فرم ندارند. این نسل دوره ریاضت کشیدن را فراموش کرده ،در حالیکه هر جای دنیا اگر کسی به جایی رسیده ریاضت کشیده است»
حرفهای مهم قباد شیوا را با هم میخوانیم:
*در نشستی خبری که ـ ۶شهریورماه – در محل موسسه فرهنگی هنری «مکتب تهران» برگزار شده بود، قباد شیوا – طراح پوستر نمایش «به صدای زمین گوش کن» – از وضعیت طراحی پوستر در ایران اظهار گله‌مندی کرد.
در این نشست شیوا با اشاره به ویژگی‌های طراحی پوستر تئاتر گفت: در پوستر تئاتر آنچه دیده می‌شود، صرف نظر از زبان باید نشانگر رسانه تئاتر باشد و تماشاگر حتما باید تشخیص بدهد که این پوستر متعلق به تئاتر است.
این گرافیست باسابقه اضافه کرد: از آنجا که در تئاتر به طور بی‌واسطه با انسان روبرو هستیم، شیوه اجرایی پوسترش هم باید خیلی رک باشد و بهتر است پوستر تئاتر مونتاژ نشود، از سوی دیگر در پوستر تئاتر باید روایت را ببینیم.
شیوا با تاکید بر علاقمندی‌اش به طراحی پوستر خاطرنشان کرد: اگر قرار است پوستری را برای تئاتر طراحی کنم، حتما باید آن نمایش را ببینم.
او در پاسخ به این پرسش که چرا در زمینه طراحی پوستر تئاتر کم‌کار است، توضیح داد: در این سن و با این تجربه به خودم اجازه نمی‌دهم دنبال گروه‌های تئاتری بیفتم. هر زمانی که کارگردانی از کار من شناخت داشته و مرا دعوت کرده کارش را به بهترین شکلی ارائه کرده‌ام. تنها پیشنهاداتی را نمی‌پذیرم که برای نمایش‌های بد باشد.
قباد شیوا که در کارنامه هنری‌اش طراحی پوستر نمایش‌هایی همچون «شهر قصه»، «خاطرات جامه‌دار از زندگی و مرگ میرزا تقی خان فراهانی» و … را ثبت کرده ،با اظهار تاسف از وضعیت فعلی طراحی پوستر در ایران گفت: نسل فعلی طراحانی هستند که طراحی بلد نیستند. وقتی برق برود و کامپیوتر خاموش شود هنرشان از بین می‌رود.
این هنرمند در عین حال متذکر شد: تکنولوژی جدید خوب است و من اصلا مخالفش نیستم، اما در زندگی بشر هر جا خلاقیتی بوده با دست بوده است و بعد ماشینی‌اش را ساخته‌اند، اما بیشتر طراحان امروز اصلا طراحی بلد نیستند. کجای دنیا چنین است؟
این طراح اظهار تاسف کرد: در نسل فعلی که با کامپیوتر کار می‌کنند حرمت کار هنری از بین رفته تا جایی که در گرافیک به یک فحشا می‌رسیم.
شیوا ادامه داد: در زمینه گرافیک در تمام دنیا گرافیک ماشینی هم وجود دارد، اما نباید اسم این طراحان را هنرمند گذاشت. البته کل کار گرافیک ،هنر نیست و فن است. اگر شما آرتیست باشی تولیداتتان خیلی متفاوت می‌شود.
او با یادآوری تلاش‌های نسل گذشته گرافیست‌های ایران ،افزود: نسل ما با عشق و علاقه دنبال این کار آمد درحالیکه امروزه بسیاری به خاطر پول سراغ گرافیک آمده‌اند. بنابراین ما در کلاس دانشگاه باید حرفهای مهدکودکی بزنیم. کسانی هم که آمده‌اند اصلا حساسیت رنگ و فرم ندارند. این نسل دوره ریاضت کشیدن را فراموش کرده ،در حالیکه هر جای دنیا اگر کسی به جایی رسیده ریاضت کشیده است.
قباد شیوا با اشاره به دیگر مشکلات پیش روی طراحی پوستر در ایران اضافه کرد: پشت همکاری یک گروه تئاتری با یک طراح پوستر باید شعور باشد. اگر من به گروه اجرایی این نمایش معتقد نبودم اصلا با آن‌ها همکاری نمی‌کردم. مساله دیگری که در ایران حتی در طبقه روشنفکر هم وجود دارد این است که یک هنرمند فقط در زمینه کار خودش متخصص است و نسبت به دیگر هنرها شناخت درستی ندارد، یعنی یک کارگردان خوب تئاتر در زمینه موسیقی یا گرافیک سلیقه‌ای سطحی دارد.
این هنرمند در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اظهار تاسف از وضعیت فعلی پوستر فیلم‌های سینمایی، گفت: سینمای ما فقر گرافیک دارد و این از کوتاهی کارگردان‌های آن است ،چرا که در مملکت طراحان خوبی داریم اما پوسترهای سینمایی ما به چهره‌های زیبا و لب و لوچه تبدیل شده است.
شیوا ادامه داد: ما قدری چوب قاضی‌ها را می‌خوریم. ممکن است برای یک اثر چند پوستر خیلی خوب طراحی شود ،اما فرد انتخاب‌گر سلیقه و شناخت درستی نداشته باشد.
او در ادامه صحبت‌هایش درباره طراحی پوستر نمایش «به صدای زمین گوش کن» توضیح داد:طبیعتا برای طراحی پوستر به اطلاعات نیاز دارم. چون پردازش هر چیزی نیازمند اطلاعات است. درباره این نمایش فقط توانستم یک تمرین خام را ببینم، اما به هر حال طراح باید در هر شرایطی کارش را انجام دهد. چون از این نمایش عکس هم ندیده بودم پرسش‌هایی را مطرح کردم و در نهایت از کار راضی شدم که اگر نمی‌شدم اصلا آن را تحویل نمی‌گرفتم. در پوستر این نمایش بیشتر از حروف و دیالوگ‌ها بهره گرفتم به همین دلیل ادبیات این پوستر از گرافیکش بیشتر است.
او در این نشست بر ضرورت شکل‌گیری موزه پوستر در ایران تاکید کرد و افزود: پوسترها تاریخ را ورق می‌زنند و گرافیک وقایع را ثبت می‌کند. در تمام شهرهای مهم دنیا موزه پوستر وجود دارد، اما ما با وجود آرشیوهای خوبی که داریم هنوز موزه پوستر نداریم، در حالی که وجود این موزه بسیار لازم و ضروری است.
در این نشست جلال تهرانی – نویسنده و کارگردان نمایش «به صدای زمین گوش کن» – با اشاره به مشکلات طراحی پوستر در تئاتر ایران گفت: یکی از مهمترین آسیب‌های ما در این زمینه این است که داوری کارشناسانه‌ای وجود ندارد و انتخاب‌ها بر پایه کارشناسی نیست و این چنین است که گرافیک هم کم کم مانند بازیگری یا شاعری به کاری تبدیل شده که گویی همه آن را بلدند و در آن ادعا دارند.
تهرانی متذکر شد: در بسیاری گروه‌ها دیده‌ام کسی که نقاشی‌اش از همه بهتر است ،طراحی پوستر را هم انجام می‌دهد در حالی که مهارت افراد در نقاشی ضمانتی نیست که گرافیست خوبی هم باشند همچنان که بر عکس این هم وجود دارد.
این هنرمند تئاتر با اظهار تاسف از اینکه در تئاتر ما هیچ چیز سر جای خودش نیست، اضافه کرد: مشکل دیگر طراحی پوستر در تئاتر و دیگر فعالیت‌های فرهنگی این است که این کار به عنوان یک شغل دیده نشده و ضوابط مالی مشخصی برایش تعریف نشده است. در حالی که در تجارت طراحی پوستر یک شغل به حساب می‌آید.
مازیار تهرانی – دیگر گرافیست و مسئول بخش گرافیک موسسه مکتب تهران – نیز در سخنان کوتاهی تاکید کرد: یک طراح گرافیک برای طراحی پوستر تئاتر فارغ از اینکه باید فرم و رنگ را بشناسد، باید درام،فرم در تئاتر و … را نیز بشناسد و مسلما اینها به کار او خیلی کمک می‌کند.
وی اظهار تاسف کرد: در حال حاضر در کشور ما دوغ و دوشاب با هم فرقی ندارند. حتی آن دسته از افرادی که کمتر زحمت می‌کشند و برای کارشان ریاضت نمی‌کشند راحت‌تر و بیشتر کار می‌کنند. کسی برای ریاضت کشیدن افراد ارزشی قائل نیست.
در پاسخ به این سخنان، قباد شیوا نیز گفت: در حال حاضر ناطراحان سلیقه مشتری را تغییر داده‌اند، در حالی که مخاطب ایرانی که سلیقه‌اش آلوده نشده تشخیص بسیار خوبی دارد اما این ناطراحان فرهنگ مشتری را به سمت ابتذال هدایت کرده‌اند. این به معنای آن نیست که مردم هنر اصیل را دوست ندارند بلکه مردم را هر گونه که عادت بدهی همان طور رفتار می‌کنند.
نقل از ایسنا
آخرین دیدگاه‌ها