|
زمان چه زود میگذرد. انگار دیروز بود که نخستین دوره
جشنواره سینمای تبعید سوئد
در گوتتبرگ برگذار شد. اما ازاین اتفاق مهم 16 سال
گذشته است.
خانواده سینمای
ایران در سالهای آغاز تبعید خانواده ای پراکنده بودند
که کمتر از حال و روز یکدیگر
اطلاع داشتند. گردهمایی این خانواده در نخستین جشنواره
سینمای تبعید قوت قلبی بود
برای همه ما - هر کس ازیک کشور می آمد. عباس سماکار،
داریوش شیروانی، منصور قدرخواه
و من از آلمان، رضا علامه زاده، منوچهر آبرونتن از
هلند، فرخ مجیدی، (دانمارک)
جمیله ندایی، جمشید گلمکانی( فرانسه)، سعید منافی
(اطریش)، پرویز صیاد (امریکا)
تژامیرفخرایی (نروژ). البته حضور سینماگران ایرانی
مقیم سوئد گسترده تر بود، سیروس
وقوعی، کاوه قدکچیان ، سعید اویسی، رضا باقر، محمد
عقیلی و طیفور بطحایی
...
همینطور مینا اسدی نیز از همان آغاز همراه و همدل
مابود. نمی خواهم در این مطلب به
تغییر مسیر بعضی از یاران آغاز راه اشاره کنم که بار
ها در نوشتار هایم بدون
رودربایستی حرف دلم را گفته ام و نوشته ام، چوبش را هم
خورده ام. اما یک مسئله به
یادم می آید که نمی خواهم ناگفته بگذارمش. روزهایی که
ما در سوئد بودیم ناشر سوئدی
کتاب آیات شیطانی «ویلیام نیگارد» ترور شد، جمع ما با
انتشار اعلامیه ای به این
رفتار اعتراض شدید کرد. یک تکه از اطلاعیه همان
زمانمان را در اینجا نقل می
کنم:
«...اعلام
می داریم که فاشیسم مذهبی در حال رشد در جهان که توسط
حکومتگران
اسلامی ایران هدایت می شود همچنان به سرکوب هر نوع
آزادی بیان واندیشه ترقیخواهانه
می پردازد...» . می دانید یکی ار امضاء کنندگان این
متن کدام سینماگر بود؟ فرخ
مجیدی سینماگری که آن زمان فیلم نیمه بلند «رها» را بر
ضد جمهوری اسلامی ساخته بود.
وی بعد از نزول خاتمی نه تنها مسافر دایمی دارالخلافه
شد بلکه فیلمبرداری فیلم
فرزند صبح از زندگی امام راحل را هم پذیرفت فیلمی که
سرنوشت نا معلومی دارد و بهروز
افخمی کارچرخان آنست.
از این مسایل هم بگذریم که یاد آوری فرصت طلبی و نان
خوری
به نرخ روز شبه روشنفکران ما بیش از حد تصور غم انگیز
شده است. دنباله صحبت مان را
در باره جشنواره پیش رو ادامه دهیم.
جشنواره بین المللی گوتنبرک ،8 دوره اش را
در 16سا ل پشت سرگذاشته است.( این جشنواره هر دوسال
یکبار برگذار می شود) این
رویداد درنخستین سال ، با عنوان چشم انداز سینمای
ایران در تبعید برگذار شد. اما
جشنواره اهداف گسترده تری را مد نظر داشت و می خواست
صدای سینمای در تبعید باشد،
بدون در نظر گرفتن اینکه انسان در تبعید، زادگاهش
کجاست؟ عراق ؟ فلسطین؟ کشورهای
امریکای لاتین؟ افغانستان؟ افریقا؟ و یا ایران… با این
چنین هدف مهمی است که عنوان
جشنواره به «دنیا خانه من است» و جشنواره بین المللی
سینمای در تبعید تبدیل می شود
و در همین نام هم می ماند. اما حفظ این نام و پیاده
کردن اهداف بزرگ جشنواره کار و
زحمت بسیاری می طلبد . موانع زیادی بر سر راه است که
حسین مهینی و یارانش باید با
آن دست و پنجه نرم کنند. بودجه های فرهنگی کشور های
اروپایی در خدمت رابطه های
اقتصادی بکار گرفته می شود، به خصوص بعد از دوران
خاتمی که بخشی از اپوزیسیون به
جناخ خوب ولایت فقیه پیوند خورد هر کس که می خواست در
اروپا فعالیت فرهنگی کند را ه
عاقلانه این بود که سهمی هم برای صادرات فرهنگی/ هنری
جمهوری اسلامی در نظر بگیرد
اگر به این مقامات محترم می گفتی
:
جمهوری اسلامی که دارد از این همه رویداد
فرهنگی برای تبلیغ اسلام ناب محمدی اش بهره می برد،
اجازه دهید یک فستیوال هم صدای
خاموشان تبعیدی باشد. البته با حرفت مخالفتی نمی کردند
که هیچ به ظاهر با تو ابراز
همدردی هم می کردند. آخر این کشور ها دیگر نظام های
دمکراتیک دارند و با پنبه سر می
برند. اما وقتی کیسه را فقط برای کانونهای مرتبط با
جمهوری اسلامی می گشودید، خوب
عملا تو را در شرایطی می گذاشتند که خودت خسته شوی و
پی کار خودت بروی .همه این
مصائب را حسین مهینی هم تحمل کرد اما به تعهدش یعنی
برگذاری بدون وقفه جشنواره
وفادار ماند. جشنواره سینمای در تبعید که کارش را از
سالن یک کتابخانه شروع کرد ه
بود به سینما هاگابیون انتقال یافت. سینمایی مناسب
برای این نوع برنامه ها و با
امکانات خوب تکتیکی با بهره مندی از یک سالن برای
برنامه های اصلی و دو سالن کوجکتر
برای پروگرام های جنبی. امسال علاوه برسینما هاگا چهار
مرکز فرهنگی دیگر نیز برای
اجرای برنامه های جشنواره در نظر گزفته شده است: موزه
فرهنگ های جهان، کتابخانه
مرکزی شهر، مرکز فرهنگی آبی، خانه فرهنگ گوتنبرگ.
بیش از 84 فیلم در بخشهای
متنوع جشنواره اصلی، جنبی، و بخش ویژه نمایش داده می
شود. 65 فیلم نخستن بار است که
در سوئد و حتا فبل از نمایش در دیگر کشورها به روی
پرده می آید. می دانیم که تهیه
کنندگان و فیلمساران به نخستین نمایش فیلمشان اهمیت
بسیار می دهند و اگر می پذیرند
که فیلمی را قبل از نمایش عمومی در جشنواره ای عرضه
کنند، بایدبرای آن رویداد
اعتبار و ارز ش قائل باشند . جشنواره در تبعید به
تدریج توانسته است خودش را به
فیلمساران اروپایی نیز بشناساند و این موقعیتی است که
باید به فال نیک
گرفت.
جشنواره به بخش های زیر تقسیم شده است:
1 /برنامه
های اصلی. تبعید
تجربه جهانی
در این بخش 30 فیلم کوتاه و بلندساخته فیلمسازان
شیلیایی، افغانی،
عراقی، کرد، بوسنیایی، فلسطینی و ایرانی پخش می شود.
2/برنامه
های ویژه-شامل 7
برنامه با تم ها ی موضوع ویژه
نقاط آتش، با برنامه ای متمرکز روی مسایل کلی
جهانی، فقر، گرسنگی، ییماری، جنگ، برخوردهای منطقه ای،
قومی، مذهبی، اشغال و سلطه
گری.
ا فیلمهایی از عراق(مقاومت علیه اشغالگری) لبنان ( حزب
الله) آذربایجان
(
قره باغ) آفریقا( دارفو) آفریقا ( ایدز) آمریکای لاتین
( بولیوی)
3/
زن پشت
دیوار
این برنامه موقعیت زنان را در کشورهای توسعه نیافته به
ویژه کشور های
اسلامی مورد بررسی قرار می دهد. این برنامه از طریق
فیلم در جستجوی موقعیت زن در
مسایل مرتبط با قدرت سیاسی، جنسیت، سکسوالیته، مذهب،
جنگ، تبعید و مهاجرت است. در
این بخش نیز فیلمهایی در باره زنان ایرانی، فلسطینی،
سوری، افغانی، لبنانی،.. نمایش
داده می شود.
4/
گوانتانامو- ابو غریب-اوین
این بخش از برنامه عنوانش چنان
کششی دارد که هر علاقمندی را کنجکاو می کند که ارتباط
اینها را به هم در یابد . در
این بخش در باره کشتار ها ی سالهای 60 و67 پرسشی
همچنان پا برجا وتلخ از تماشاگران
غیر ایرانی مطرح می شود.
بله می دانیم تو گوانتانامو را می شناسی تو ابو غریب
را
می شناسی. اگر هم نمی شناختی به خانم شیرین عبادی یک
ملیون نیم یورو اهدا کردند تا
هر جا می رود چشمش را بر فجایع جمهوری اسلامی ببندد و
این دو زندان را هر چه بیشتر
و بهتر بشناساند. اما اوین چی؟ هیچ چیز.
جهان نفهمد که در اوین چه می گذرد. جهان
نفهمد اوین زندانی است مخوف در تهران . البته گروه های
حقوق بشر در سفر های
فرمالیته شان به جمهوری اسلامی تا نزدیکی این زندان هم
می روند. بله آن ها در هتلی
اقامت می کنند که فاصله چندانی با شکنجه گاه اوین
ندارد. آنها خیلی انساندوست اند.
گیلاس های مشروبشان را در مخلوط اب پرتقال و به سلامتی
پایداری ج. ا. میل می کنند
تا هم به سنت های شرعی ما احترام بگذارند و هم انقدر
کله هایشان گرم شود که صدای
فریاد خانواده های زندانیان را که با نا امیدی نزدیک
هتل اجتماع کرده اند نشنوند.
هما ن زمان که خانم عبادی دارد نمایشنامه ی کمدی
/تکراری بازدید مدافعان حقوق بشر
از جمهوری اسلامی را می گرداند؛ دولت مهر ورز احمدی
نژاد، بله درست همان زمان، هر
روز 20 تا 30 نفر را اعدام می کند. اما نگران نباشید
شهر امن و امان است. گزارشتان
رابه سازمان ملل و یا به هر سازمان دیگری که دوست
دارید تقدیم کنید. امیدوار باشید
اگر هم کمی نقص در قانون اساسی جمهوری اسلامی باشد که
نیست! بنابر وعده شیرین
خانمتان، حتما تا 20 سال دیگر بر طرف می شود.
در همین بخش از برنامه ، شب
یاد بود و همبستگی در روز 9 اکتبر در
سینما«هاگا»برگذار می شود. در این شب ایرج
مصداقی شعرهای زندان را می خواند و گروه موسیقی زنان
«لولی» با صدای گلرخ جهانگیری
همرا ه خواهد بود. در حاشیه بگویم که جشنواره گوتنبرگ
در تنطیم برنامه های جنبی
وسواس و دقت بسیار نشان می دهد. گروهها و هنرمندانی که
در سالهای پیش در این بخش
همراهی می کردند در کار وحرفه خود آگاه و مسلط بودند.
دوره قبل جشنواره ، گیسو
شاکری با صدای گیرا و اشعار جانداری که می خواند بخش
موسیقی ایرانی را با مهارت
اجرا کرد و امسال گلرخ جهانگیری که شاهد برنامه موفقش
در شب همبستگی در همایش
درباره کشتار زندانیان شهر کلن بودیم به روی صحنه
خواهد رفت.
همزمان نمایشگاه
نقشه های سلول ها و بند های اوین هم برپا حواهد شد.
5/پرتره
شاعر تبعیدی ،ناظم
حکمت
این برنامه با شعر خوانی به زبان ترکی و سوئدی در باره
شاعر پر آوازه ناظم
حکمت همرا ه خواهد بود.
6/
اودیسه آزادی ، اودیسه سینما
در این بخش از برنامه
فیلمهایی در ستایش و تقویت روحیه آزادیخواهانه، نا
برابری های اجتماعی از ساخته های
فیلمسازان اروپایی و امریکایی نمایش داده می شود.
7/
نمایش فوق العاده
در این
برنامه اخرین ساخته فیلمساز بحث انگیز هلندی «تئو وان
گوگ» نمایش داده می شود فیلمی
که بر اساس برخی گمانه زنی ها، انگیزه قتل وی را
درمتعصبین مذهبی برانگیخته است.
چون در این فیلم تئو در جستجوی اسرار رابطه پلیس
امنیتی هلند و سازمان سیا بوده
است، دلیل این قتل را به انگیزه های سیاسی نیز پیوند
می زنند. در این بخش فوق
العاده، جهت های متفاوت مربوط به این جنایت مطرح خواهد
شد.
8/
نگاهی
دیگر
فیلمهای این بخش کوششی است برای انعکاس و باز شناخت
چگونگی نگاه فیلمسازان
غیر تبعیدی و غیر مهاحر به انسانهای تبعیدی ومهاجر.
در نگاهی گذرا به عنوان
برنامه های این جشنواره در می یابیم چه نیرو و توانی
بایستی به کار گرفت تا بشود
چنین برنامه گسترده ای را تدارک دید. حسین مهینی خود
نحوه انتخاب برنامه و شکل
اجرایی فستیوال ونقش فیلمسازان راچنین توضیح می دهد:
«
فراهم کردن امکان حضور
آزاد فردی و جمعی سینماگران تبعیدی و مهاجر در یک
جشنواره، حضوری به مثابه مسئولیت
جمعی، به نشانه اعتراض و نفی دیکتاتور های حاکم بر سر
زمینشان»
چه راه پر نشیب و
فرازی را باید همرا ه و همگام جشنواره و آرزوهای برحقش
طی کرد. دستمان را صمیمانه
در دست یاران جشنواره جهانی در تبعید می گذاریم وبه
پیشواز این رویداد مهم می
رویم.
*تلفن
و ای میل دفتر جشنواره برای تماس وکسب اطلاع بیشتر
ایمیل
فستیوال
info@exilefilmvestival.com
تلفن
دفتر جشنواره . 145447/31 /0046
سپتامبر 2007 / زاربروکن/ آلمان |
